Con bạn sẽ có lúc cư xử không đúng và có những hành động ngoài tầm kiểm soát của mình. Tuy nhiên, nếu trẻ tiếp giận dữ, cáu gắt, cãi lại, thách thức, thù hận với bạn hoặc các người lớn khác, thì có thể trẻ bị rối loạn thách thức chống đối. Khoảng 1/10 trẻ em dưới 12 tuổi mắc rối loạn này.
Rối loạn thách thức chống đối bao gồm rối loạn hành vi và rối loạn tăng động giảm chú ý. Nếu không chẩn trị, bệnh có thể dẫn tới rối loạn hành vi nghiêm trọng như hung hăng, bạo lực và có thể là vi phạm pháp luật.
Biểu hiện thường gặp
Các dấu hiệu và biểu hiện của rối loạn thách thức chống đối là gì?
Các biểu hiện phổ biến của rối loạn thách thức chống đối là:
- Dễ dàng tức giận, khó chịu hoặc dễ bị kích thích;
- Thường xuyên giận dữ;
- Hay tranh cãi quá mức với người lớn, nhất là những người có quyền và gần gũi với trẻ, chẳng hạn như bố mẹ;
- Từ chối làm theo quy tắc;
- Cố ý làm phiền khiến các người khác khó chịu hoặc dễ bị khó chịu bởi những người khác;
- Có lòng tự trọng thấp;
- Dễ thất vọng;
- Tìm cách đổ lỗi cho người khác về tai nạn hoặc hành vi xấu do mình gây ra;
- Chủ động cự tuyệt thực hiện yêu cầu và quy định;
- Đổ lỗi cho người khác vì các sai lầm của mình;
- Thường xuyên bùng phát cơn giận dữ và oán giận;
- Thù hằn và tìm phương pháp trả thù;
- Chửi thề hoặc dùng ngôn ngữ tục tĩu;
- Nói những điều không hay hoặc có ý xấu khi buồn bã.
Rối loạn thách thức chống đối có các biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng:
- Mức độ nhẹ. Những trạng thái xảy ra trong 1 giới hạn, chẳng hạn như lúc ở nhà, trường học, nơi làm việc hoặc với bạn bè;
- Mức độ trung bình. Các trạng thái xuất hiện ít nhất ở hai môi trường hoặc nhiều hơn;
- Mức độ nặng. Những trạng thái xuất hiện ở ba môi trường hoặc nhiều hơn.
Nếu ko điều trị, rối loạn thách thức chống đối có thể dẫn đến rối loạn hành vi nghiêm trọng. Những biểu hiện của rối loạn hành vi bao gồm:
- Nói dối;
- Có những hành vi tàn bạo, độc ác với động vật và con người;
- Lạm dụng thể chất hoặc tình dục với người khác;
- Có những hành vi vi phạm pháp luật như cố tình đốt nhà, phá hoại hoặc ăn cắp.
Con bạn có khả năng gặp các tình trạng khác ko được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu con bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc sở hữu bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng xem thêm ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác biệt. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án phù hợp nhất.
Nguyên nhân gây bệnh
Các nguyên nhân nào gây ra bệnh rối loạn thách thức ngăn đối?
Hiên nay, các chuyên gia vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn thách thức chống đối, nhưng họ cho rằng việc sinh con, di truyền và yếu tố môi trường có khả năng đóng vai trò quan trọng gây ra bệnh. Vấn đề về dẫn truyền thần kinh của trẻ cũng dẫn tới rối loạn thách thức chống đối cũng như các bệnh tâm thần khác. Trẻ sống trong gia đình có người bị bệnh thần kinh sẽ có thể mắc bệnh tâm thần, mặc dù những bác sĩ vẫn chưa phân tích được mối liên hệ này. Yếu tố môi trường cũng có vai trò cáp thiết đối với tiến triển bệnh rối loạn thách thức chống đối ở trẻ em, bao gồm:
- Có phụ huynh sở hữu kỹ năng làm cha mẹ kém (giám sát ko đầy đủ, kỷ luật quá nghiêm khắc hoặc không thích hợp hay khước từ);
- Xung đột hôn nhân;
- Bạo lực gia đình;
- Lạm dụng thể chất;
- Lạm dụng tình dục;
- Bỏ mặc;
- Nghèo nàn;
- Cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ lạm dụng các chất gây nghiện.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc bệnh rối loạn thách thức chống đối?
Theo ước tính, khoảng 1-11% dân số mắc bệnh này. Trước tuổi dậy thì, những bé trai thường dễ mắc bệnh hơn bé gái (1,4: 1) và tỉ lệ này bằng nhau sau tuổi dậy thì. Hãy tham khảo với ý kiến của bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.
Các yếu tố nào làm tăng khả năng mắc bệnh rối loạn thách thức chống đối?
Có rất nhiều yếu tố làm tăng tình trạng mắc rối loạn thách thức chống đối, chẳng hạn như:
- Con bạn có tính cách nóng nảy. Tính cách bao gồm ít cảm xúc, phản ứng tình cảm thái quá và dễ thất vọng, sẽ dễ gây ra bệnh;
- Con bạn từng bị lạm dụng, bỏ rơi, kỷ luật quá nghiêm khắc hoặc thiếu sự giám sát quan tâm của cha mẹ;
- Trẻ sống với cha những mẹ bất hòa hoặc cha mẹ có tiền sử sử dụng chất kích thích làm ảnh hưởng tới sức khỏe và tinh thần bé.
Điều trị hiệu quả
Các thông tin được cung ứng ko thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế, vậy nên tốt nhất là bạn hãy xem thêm ý kiến bác sĩ.
Các chuyên gia y tế sử dụng cách nào để phát hiện bệnh rối loạn thách thức chống đối?
Những bác sĩ tâm lý khoa nhi sẽ chẩn đoán bệnh bằng cách thức phỏng vấn bạn và bé để xác định nguy cơ và nguyên nhân. Các bác sĩ sẽ bắt đầu đánh giá bệnh bằng phương pháp tìm hiểu bệnh sử và khám lâm sàng cho các biểu hiện bé đang có.
Có các phương pháp nào dùng để điều trị bệnh rối loạn thách thức chống đối?
Có rất nhiều phương pháp chữa trị cho chứng rối loạn thách thức chống đối.
Những cách điều trị tâm lý để trị liệu bệnh, bao gồm:
- Bố mẹ cần được đào tạo để kiểm soát và tương tác với con mình tốt hơn, cũng như có khả năng đối phó phù hợp với những hành vi của trẻ. Phụ huynh và bé cũng nên tham gia những nhóm hỗ trợ xã hội để củng nhau chia sẻ cảm xúc và kinh nghiệm;
- Liệu pháp chức năng gia đình nhằm giúp tất cả những thành viên trong nhà có thể giao tiếp liên tục và giải quyết vấn đề bằng một cách thức hiệu quả hơn;
- Trẻ em cần được quan tâm 1 cách nhất quán. Tất cả mọi người (kể cả bố mẹ, ông bà, giáo viên, người chăm sóc trẻ,… ) cần phải thống nhất cách đối xử và quản lý trẻ.
Bác sĩ cũng có khả năng chỉ định thuốc để trị bệnh. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa điều chế được loại thuốc chắc chắn có thể điều trị rối loạn thách thức chống đối. Bác sĩ đôi khi có khả năng chỉ định một số thuốc để chữa bệnh tâm thần khác, chẳng hạn như rối loạn tăng động giảm chú ý hoặc trầm cảm. Bác sĩ thường sẽ kê các chủng loại thuốc này trong đơn thước.
Chế độ sinh hoạt thích hợp
Các thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế tối thiếu diễn tiến của bệnh rối loạn thách thức chống đối?
Bạn sẽ có khả năng kiểm soát bệnh này nếu áp dụng những biện pháp sau:
- Công nhận và khen ngợi nếu trẻ có các hành vi tốt, càng cụ thể càng tốt;
- Hãy hành động theo cách thức bạn muốn con mình phải làm theo;
- Lập ra các giới hạn để trẻ tuân theo và nên có người chăm sóc (như cha mẹ, ông bà và giáo viên) để giám sát các giới hạn;
- Tạo cho trẻ thói quen tốt để làm theo, ví dụ như cho trẻ làm việc nhà;
- Sẵn sàng với các thách thức. Lúc đầu, con bạn có khả năng ko muốn hợp tác hoặc bé sẽ nhận thấy các phản ứng thay đổi của mẹ đối với hành vi của mình.
Nếu bạn sở hữu bất kỳ câu hỏi nào, hãy xem thêm ý kiến bác sĩ để được tư vấn cách thức hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn.
